همه چیز در مورد سنگ کلیه و راه های پیشگیری از آن

سنگ های کلیه به دلایل مختلفی در دستگاه ادرار انسان تشکیل می شوند. گاهی اوقات با حرکت این سنگ ها در طول دستگاه ادراری درد وحشتناکی در نواحی کلیه ها، مثانه و مجاری ادرار به وجود می آید. می توان با مراجعه به پزشک اورولوژی از جدی تر شدن آسیب های ناشی از این بیماری به بدن جلوگیری کرد و یا از تشکیل سنگ کلیه، در افرادی که مستعد تشکیل آن هستند، پیشگیری کرد.

امکان ایجاد سنگ در کلیه برای هر کسی وجود دارد، اما اگر خود یا اعضای خانواده تان سابقه سنگ کلیه را دارید، احتمال بروز این اختلال در شما بیشتر است. در ادامه با مجله دکتر عبدو همراه باشید تا بیش تر با مقوله سنگ کلیه و راه های پیشگیری از آن آشنا شوید.

علائم سنگ کلیه چیست؟

تا زمانی که سنگ ها ثابت اند و به حرکت در نیامده اند، هیچ علامت خاصی ندارند. اما به محض به جریان افتادن آن ها دردهایی شدید و مداوم در بخش های پایینی شکم یعنی زیر دنده ها، پشت و پهلوها احساس می شود.

 درد ناشی از سنگ کلیوی با تغییر موقعیت و سرعت حرکت آن تغییر می کند، علاوه بر احساس درد، علائم دیگری نیز وجود دارد از جمله؛

• تغییر رنگ ادرار(قهوه ای، صورتی و یا قرمز)
• ادرار با بوی بد
• بیشتر شدن احساس نیاز به دفع ادرار
• تکرر ادرار یا نیاز بیش از اندازه به دفع ادرار
• کاهش حجم ادرار
• سوزش هنگام دفع ادرار
• حالت تهوع و استفراغ
• تب و لرز

?بیش تر بخوانید:
عمل PCNL چیست؟
عمل RIRS چیست؟

چگونه سنگ کلیه به وجود می آید؟

نمی توان گفت که سنگ های کلیه به یک دلیل مشخص به وجود می آیند. اما به طور کلی، کم شدن موادی که مانع تشکیل بلور در ادرار می شود و بالا رفتن غلظت موادی مانند اوریک اسید، کلسیم و اگزالات موجب شکل گرفتن بلور و در نهایت سنگ کلیه می شوند. عوامل زیر از علل اصلی ایجاد سنگ در کلیه هستند؛

کم شدن آب بدن

کمبود آب بدن، غلظت املاح را بالا می برد. این بدین معناست که آب به اندازه کافی برای حل کردن نمک ها و املاح موجود در ادرار وجود ندارد. این حالت زمانی پیش می آید که فرد مایعات کمی مصرف کند، یا بر اثر فعالیت های سنگین و بودن در شرایط آب و هوایی گرم، آب بدنش کم شود، در نتیجه دچار کم آبی می شود.

مشکلات گوارشی

بله مشکلات گوارشی هم می توانند باعث ایجاد سنگ کلیه شوند؛ به طور مثال با مبتلا شدن به بیماری کرون و اسهالی ناشی از آن، بدن مقدار زیادی آب را از دست می دهد و باعث غلیظ تر شدن ادرار و در نتیجه تشکیل کریستال و سنگ در کلیه می شود.

از طرفی بر اثر جذب غیر عادی و زیاد اگزالات در روده، میزان این ماده در ادرار بیشتر از حد نرمال می شود و سبب شکل گرفتن سنگ کلیوی از نوع  اگزالات کلسیمی خواهد شد.

چاقی و اضافه وزن

بالا بودن چربی و چاق بودن نیز عامل موثری بر ایجاد سنگ کلیه است، چون در این شرایط، امکان تغییر میزان اسید در ادرار وجود دارد و به همین علت در دستگاه ادراری سنگ ایجاد می شود.

رژیم غذایی نامناسب

مواد و املاح مورد نیاز بدن را از طریق غذایی که می خوریم، به دست می آوریم، در صورتی که در دریافت هر کدام از این مواد زیاده روی یا کم کاری شود، در بدن مشکلاتی به وجود می آید؛ مانند افزایش مصرف موادی که سرشار از اگزالات هستند، باعث بالا رفتن اگزالات در ادرار شده و سنگ هایی از جنس اگزالات در کلیه تشکیل می شوند.

در برخی موارد هم مشکل از دریافت زیاد یا کم آن ماده نیست، بلکه مشکل در مدیریت و کنترل آن در بدن است؛ برای مثال با بالا رفتن کلسیم بدن، غلظت آن در ادرار بالا رفته و باعث ایجاد سنگ کلیه کلسیمی می شود. اما اگر بخواهیم کلسیم دریافتی بدن را کم کنیم، ممکن است با مشکلات دیگری مانند به خطر افتادن سلامت استخوان ها روبرو شویم.

پس در این صورت احتمالا پزشک به بیمار توصیه کند که میزان دریافت سدیم را در رژیم غذایی خود کاهش دهد تا طی فرایند هایی از باز جذب کلسیم ممانعت شود.

داروها و مکمل های غذایی

داروها و برخی از مکمل ها مانند مکمل های غذایی ویتامین ث و کلسیم می توانند زمینه را برای ایجاد سنگ کلیه فراهم کنند، از این رو باید مراقب بود تا مکمل های غذایی را با مشورت گرفتن از پزشک مصرف کرد. از سویی دیگر بعضی داروها را سر خود و بدون تجویز دکتر خود نباید مصرف کنید.

لیست داروهایی که می توانند باعث تشکیل سنگ در دستگاه ادراری شوند عبارتند از؛

• آنتی بیوتیک های خاص مانند سولفا و سیپروفلوکساسین.
• بعضی از داروهایی که برای درمان ایدز (HIV) تجویز می شوند.
• برخی از دیورتیک ها که برای درمان فشار خون مصرف می شوند.

ابتلا به بعضی بیماری های خاص

بیماری هایی که می توانند میزان مواد تشکیل دهنده ی سنگ کلیه را در بدن دستخوش تغییر قرار دهند، هم نقش پررنگی در ایجاد سنگ های کلیه دارند؛ به عنوان نمونه اگر بخشی از غده های پاراتیروئید به صورت غیرعادی رشد کنند، تولید و مصرف کلسیم را از حالت عادی خارج خواهد شد و باعث می شوند کلسیم ادرار غلیظ تر شده، در این حالت، احتمال تشکیل سنگ های کلیوی بیشتر می شود.

۶ نکته ی طلایی برای جلوگیری از ایجاد سنگ کلیه

1. آب فراوان بنوشید. تنها به آب اکتفا نکنید و از نوشیدنی و میوه های سرشار از آب هم استفاده کنید.
2. آب لیموی تازه را به آبی که می خورید اضافه کنید و سپس نوش جان کنید.
3. از خوردن نوشیدنی های گازدار تا حد ممکن پرهیز کنید.
4. نمک زیاد مصرف نکنید.
5. کمتر چای و قهوه بنوشید.
6. از چنگ موقعیت های تنش زا فرار کرده و خود را از استرس نجات دهید.

و در نهایت همه چیز به داشتن سبک زندگی سالم برمی گردد پس اگر نکات گفته شده را رعایت کنید، می توانید تا حدودی خود را از ابتلا به سنگ کلیه مصون نگه دارید.

منبع : سایت دکتر صادق زاده – متخصص ارولوژیست