محاسبه BMI: راهنمای گام به گام برای سنجش تناسب اندام

در دنیای پرشتاب امروز، حفظ سلامتی و تناسب اندام بیش از هر زمان دیگری اهمیت یافته است. یکی از ابزارهای کلیدی برای سنجش وضعیت سلامتی و تناسب اندام، شاخص توده بدنی یا BMI است. BMI   یک معیار آماری است که وزن و قد شما را به نسبت یکدیگر سنجیده و به شما نشان می دهد که آیا در محدوده وزن سالم قرار دارید یا خیر. محاسبه BMI  بسیار ساده است و می توانید آن را به صورت آنلاین یا با استفاده از یک ماشین حساب ساده انجام دهید.

در این مقاله از مجله دکتر عبدو، راهنمای گام به گام برای محاسبه BMI  را به شما ارائه خواهیم داد. همچنین، به بررسی مفهوم BMI  و تفسیر نتایج آن خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید تا در دنیای تناسب اندام و سلامتی گام بردارید!

✍جدول دسترسی به مهم ترین عناوین این مطلب

• محاسبه bmi چیست؟
• نحوه محاسبه BMI
• چرا باید BMI بدن را محاسبه کنیم؟
• خطرات BMI بالا و پایین
• منظور از وزن مناسب در BMI چیست؟
• شاخص توده بدنی BMI مناسب در بزرگسالان
• شاخص توده بدنی BMI مناسب در کودکان و نوجوانان
• شاخص توده بدنی BMI مناسب در ورزشکاران
• چه عواملی بر شاخص توده بدنی تاثیر می گذارند؟
• راه های کاهش سطح BMI
• معایب شاخص توده بدنی BMI

محاسبه bmi چیست؟

شاخص توده بدنی یا BMI (Body Mass Index) یک معیار آماری برای سنجش تناسب وزن و قد افراد است. این شاخص توسط آدولف کوتله، دانشمند بلژیکی، در قرن نوزدهم ابداع شد و از آن زمان تاکنون به عنوان ابزاری رایج برای ارزیابی سلامت وزن در سطح جهانی مورد استفاده قرار گرفته است.

محاسبه BMI بسیار ساده است و تنها به دو اطلاعات نیاز دارد:

• وزن: بر حسب کیلوگرم
• قد: بر حسب متر

✍ بیشتر بخوانید: سریعترین راه لاغری شکم و پهلو چیست؟

نحوه محاسبه BMI

محاسبه BMI بسیار ساده است. برای این کار، کافی است وزن خود را بر حسب کیلوگرم بر مجذور قد خود بر حسب متر مربع تقسیم کنید.

فرمول محاسبه BMI

BMI = وزن (کیلوگرم) / قد^2 (متر مربع)

مثال:

فرض کنید وزن شما 70 کیلوگرم و قد شما 1.7 متر است. برای محاسبه BMI، ابتدا باید قد خود را به متر مربع تبدیل کنید:

1.7 متر * 1.7 متر = 2.89 متر مربع

سپس، وزن خود را بر مجذور قد خود تقسیم کنید:

70 کیلوگرم / 2.89 متر مربع = 24.2 BMI

محاسبه bmi یا شاخص توده بدنی از تقسیم وزن (کیلوگرم) به مربع قد (متر) به دست می آید. محاسبه bmi بدن به صورت مستقیم میزان چربی های بدن را اندازه گیری نمی کند بلکه میزان بافت چربی بدن را در مقایسه با بافت های استخوان و عضله به دست می دهد. نتیجه آن مشخص می کند که فرد چاق، دارای اضافه وزن، نرمال و یا بسیار لاغر می باشد. به طور کلی، از آنجایی که شاخص توده بدنی BMI از سایر روش های محاسبه وزن مناسب آسان تر و موثرتر است، تقریبا در همه دنیا به عنوان اساس اندازه گیری توده بدنی استفاده می شود. فرمول محاسبه توده چربی بدن به شرح زیر است.

به عنوان مثال با توجه به این فرمول، وزن مناسب برای قد ۱۶۳ بین ۵۳ تا ۶۳ کیلوگرم می باشد. برای این کار، نرم افزار محاسبه bmi وجود دارد. همچنین برخی از سایت ها محاسبه bmi انلاین نیز دارند.

چرا باید BMI بدن را محاسبه کنیم؟

محاسبه BMI  فواید متعددی برای سلامتی و تناسب اندام دارد. برخی از مهمترین این فواید عبارتند از:

• ارزیابی خطر ابتلا به بیماری ها: BMI می تواند به شما در شناسایی خطر ابتلا به بیماری های مرتبط با وزن مانند بیماری های قلبی، دیابت نوع 2، فشار خون بالا و برخی انواع سرطان کمک کند.
• ایجاد انگیزه برای تغییر سبک زندگی: دانستن BMI می تواند انگیزه ای برای ایجاد تغییرات مثبت در سبک زندگی شما مانند رژیم غذایی سالم تر و افزایش فعالیت بدنی باشد.
• پیگیری پیشرفت: محاسبه BMI به طور منظم می تواند به شما در پیگیری پیشرفت خود در مسیر رسیدن به وزن ایده آل و حفظ سلامتی تان کمک کند.
• آگاهی از وضعیت سلامتی: BMI می تواند به عنوان ابزاری برای گفتگو با پزشک شما در مورد سلامتی تان و تعیین اهداف واقع بینانه برای تناسب اندام تان باشد.
• تشخیص چاقی: BMI یکی از معیارهای اصلی برای تشخیص چاقی است.

علاوه بر موارد بالا، محاسبه BMI  بسیار ساده و سریع است و نیازی به تجهیزات یا دانش تخصصی ندارد. بنابراین، می توانید به راحتی آن را در خانه و به صورت منظم انجام دهید.

توجه: BMI فقط یک ابزار غربالگری است و نمی تواند به تنهایی برای تشخیص بیماری استفاده شود. برای تشخیص دقیق، لازم است به پزشک مراجعه کنید.

✍بیشتر بخوانید : آیا با تاثیر چاقی بر انواع بیماری ها آشنایی دارید؟

خطرات BMI بالا و پایین

همانطور که قبلاً اشاره شد، BMI فقط یک معیار کلی برای سنجش تناسب اندام است و در برخی موارد ممکن است دقیق نباشد. با این حال، به طور کلی، BMI بالا و پایین با خطرات سلامتی متعددی همراه است.

خطرات BMI بالا

• بیماری های قلبی: افراد با BMI بالا در معرض خطر بیشتر ابتلا به بیماری های قلبی مانند حمله قلبی و سکته مغزی قرار دارند.
• دیابت نوع 2: چاقی یکی از مهمترین عوامل خطر ابتلا به دیابت نوع 2 است.
• فشار خون بالا: BMI بالا می تواند منجر به فشار خون بالا شود که خطر ابتلا به بیماری های قلبی، سکته مغزی و بیماری های کلیوی را افزایش می دهد.
• برخی از انواع سرطان: چاقی با افزایش خطر ابتلا به برخی از انواع سرطان مانند سرطان سینه، روده بزرگ و اندومتر مرتبط است.
• آپنه خواب: افراد با BMI بالا بیشتر در معرض خطر ابتلا به آپنه خواب هستند که یک اختلال تنفسی جدی است.
• آرتروز: چاقی می تواند فشار را بر مفاصل افزایش دهد و منجر به آرتروز شود.
• افسردگی: چاقی با افزایش خطر ابتلا به افسردگی مرتبط است.

خطرات BMI پایین

• ضعف سیستم ایمنی: افراد با BMI پایین ممکن است سیستم ایمنی ضعیف تری داشته باشند و بیشتر در معرض ابتلا به عفونت ها قرار بگیرند.
• پوکی استخوان: افراد با BMI پایین در معرض خطر بیشتر پوکی استخوان هستند که به ضعیف و شکننده شدن استخوان ها اشاره دارد.
• مشکلات باروری: BMI پایین می تواند منجر به مشکلات باروری در زنان و مردان شود.
• کم خونی: افراد با BMI پایین بیشتر در معرض خطر ابتلا به کم خونی هستند که به کمبود گلبول های قرمز خون یا هموگلوبین اشاره دارد.
• ریزش مو: BMI پایین می تواند منجر به ریزش مو شود.
• خستگی: افراد با BMI پایین ممکن است بیشتر احساس خستگی کنند.

مهم است که به خاطر داشته باشید که اینها فقط برخی از خطرات مرتبط با BMI بالا و پایین است. برای تعیین BMI ایده آل خود و حفظ سلامتی تان، باید با پزشک خود مشورت کنید.

منظور از وزن مناسب در BMI چیست؟

BMI افراد را بر اساس قد و وزنشان به چهار دسته طبقه بندی می کند. تفسیر نتایج BMI به صورت زیر می باشد:

• کمبود وزن: زیر 18.5
• وزن طبیعی: 18.5 تا 24.9
• اضافه وزن: 25 تا 29.9
• چاقی: 30 یا بیشتر

به طور کلی، محدوده وزن طبیعی (18.5 تا 24.9) به عنوان “وزن مناسب” در نظر گرفته می شود. با این حال، مهم است که به خاطر داشته باشید که BMI فقط یک معیار کلی است و در برخی موارد ممکن است دقیق نباشد.

عوامل دیگری مانند توزیع چربی بدن، سطح فعالیت بدنی و سابقه پزشکی نیز باید در هنگام تعیین وزن مناسب برای هر فرد در نظر گرفته شوند.

✍بیشتر بخوانید : بوتاکس معده

شاخص توده بدنی BMI مناسب در بزرگسالان

طبق گفته سازمان سلامت جهانی (WHO) شاخص توده بدنی مناسب برای بزرگسالان بین ۱۸.۵ تا ۲۴.۵ تعیین شده است.

افرادی که از BMI 25 تا ۲۹.۹ برخوردار هستند دارای اضافه وزن بوده و افرادی که BMI آنها بالاتر از ۳۰ باشد، جزء افراد چاق به حساب می آیند. افرادی که دارای BMI 40 به بالا هستند، از چاقی مفرط رنج می برند. شاخص توده بدنی خانمها و آقایان به همین صورت محاسبه شده و هیچ تفاوتی با یکدیگر ندارند. علاوه بر این محاسبه bmi بر اساس سن فرد نیز در این اندازه گیری هیچ تاثیری نخواهد داشت.

حدود ۱.۵ میلیون از جمعیت بزرگسالان بالای ۲۰ سال (حدود ۳۴ درصد از جمعیت بزرگسالان جهان) از چاقی و اضافه وزن رنج می برند. انتظار می رود که این جمعیت تا سال ۲۰۳۰ به ۳ میلیون نفر برسد.

شاخص توده بدنی BMI مناسب در کودکان و نوجوانان

محاسبه bmi در کودکان بستگی به سن و جنسیت آنها دارد و طبیعی است که در سنین مختلف، کودکان شاخص توده بدنی متفاوتی داشته باشند. پزشکان و متخصصان نمی توانند به درستی کودکان را بر اساس شاخص توده بدنی دسته بندی کنند زیرا:

• BMI آنها با هر ماه رشد تغییر می کند.
• نوع بدن دختران و پسران با یکدیگر متفاوت است.
• BMI با رشد قد کودکان تغییر خواهد کرد.

به طور کلی محاسبه BMI کودکان و نوجوانان به همان روش بزرگسالان محاسبه می شود با این تفاوت که تفسیر عدد نهایی آن با توجه به جدول BMI که بر اساس جنسیت و سن طراحی شده است، قرار می گیرد. سپس مشخص می شود که آیا میزان چاقی در کودکان یک عامل خطر محسوب می شود یا خیر؟

✍ بیشتر بخوانید: بهترین روش برای لاغری و کاهش وزن

شاخص توده بدنی BMI مناسب در ورزشکاران

شاخص توده بدنی برای بسیاری از افراد مناسب است. اما محاسبه bmi ورزشکاران نمی تواند یک معیار دقیق باشد. این امر بدین دلیل است که سطح توده عضلانی ورزشکاران یا افرادی که به دنبال تناسب اندام هستند، بالاتر از حد متوسط است.

چه عواملی بر شاخص توده بدنی تاثیر می گذارند؟

عوامل متعددی بر BMI تاثیر می گذارند، از جمله:

• جنسیت: به طور کلی، زنان BMI بالاتری نسبت به مردان دارند.
• سن: BMI با افزایش سن به طور طبیعی افزایش می یابد.
• نژاد و قومیت: BMI در بین نژادها و قومیت های مختلف متفاوت است.
• ژنتیک: ژنتیک می تواند بر BMI تاثیر بگذارد.
• وضعیت سلامتی: برخی از بیماری ها، مانند کم کاری تیروئید، می توانند بر BMI تاثیر بگذارند.
• داروها: برخی از داروها، مانند داروهای ضد افسردگی، می توانند بر BMI تاثیر بگذارند.
• سبک زندگی: عواملی مانند رژیم غذایی و فعالیت های ورزشی می توانند بر BMI تاثیر بگذارند.

راه های کاهش سطح BMI

کاهش BMI  با ایجاد تعادل کالری منفی، به معنای سوزاندن کالری بیشتر از آنچه که مصرف می کنید، حاصل می شود. این امر را می توان از طریق ترکیبی از رژیم غذایی سالم و ورزش منظم به دست آورد. در اینجا چند نکته برای کاهش BMI  آورده شده است:

رژیم غذایی سالم

• مصرف میوه ها، سبزیجات و غلات کامل را افزایش دهید. این غذاها سرشار از فیبر و مواد مغذی هستند و به شما احساس سیری می دهند.
• مصرف پروتئین بدون چربی را افزایش دهید. پروتئین به شما کمک می کند تا عضلات خود را حفظ کنید و متابولیسم خود را افزایش دهید.
• مصرف چربی های سالم را افزایش دهید. چربی های سالم مانند چربی های موجود در آووکادو، آجیل و روغن زیتون می توانند به شما در احساس سیری و سلامت قلب کمک کنند.
• مصرف قندهای افزوده، چربی های اشباع شده و غذاهای فرآوری شده را کاهش دهید. این غذاها کالری زیادی دارند و مواد مغذی کمی دارند.

ورزش منظم

• حداقل 150 دقیقه در هفته ورزش هوازی با شدت متوسط ​​انجام دهید. این می تواند شامل پیاده روی، دویدن، دوچرخه سواری یا شنا باشد.
• حداقل دو بار در هفته تمرینات قدرتی انجام دهید. این به شما کمک می کند تا عضلات خود را بسازید و متابولیسم خود را افزایش دهید.
• فعالیت بدنی را در زندگی روزمره خود بگنجانید. به جای آسانسور از پله ها استفاده کنید، تا جایی که می توانید پیاده روی کنید و در اوقات فراغت خود فعال باشید.

معایب شاخص توده بدنی BMI

البته اگر شاخص توده بدنی BMI شما نشان دهد که مبتلا به چاقی یا اضافه وزن هستید، لزوما به معنای چاق بودنتان نیست. به عنوان مثال، BMI نمی تواند تشخیص دهد که شما به علت عادات غیر صحیح مثل رژیم های غذایی غیر استاندارد یا مصرف مواد غیر قانونی لاغر هستید. علاوه بر این BMI قادر به تفکیک فرد عضله ای، که تمام مدت در باشگاه عضله سازی می کند با فردی که وزنش به علت پرخوری و کم فعالیتی بالا است، نخواهد بود. BMI ممکن است هر دو نفر آنها را به علت یکی بودن وزن و قدشان در دسته چاق قرار دهد. از این رو BMI میلیون ها نفر را در گروه چاق طبقه بندی می کند، در حالی که ممکن است اکثر آنها چاق نباشند.

از آنجایی که BMI شاخصی بر اساس قد و وزن است و قادر به پیش بینی ترکیب بدنی فرد که شامل مواردی مانند استخوان بندی می باشد، نمی توان به طور قطع به آن استناد کرد.

✍ بیشتر بخوانید: چاقی و تاثیر آن بر زانو درد