توده کلیه چیست و چقدر باید نگران باشیم؟

کلیه‌ها یکی از اعضای حیاتی بدن هستند که نقش مهمی در تصفیه خون و تنظیم مایعات ایفا می‌کنند. گاهی اوقات در بررسی‌های پزشکی، به‌ویژه در سونوگرافی یا سی‌تی‌اسکن، با پدیده‌ای به نام توده کلیه مواجه می‌شویم؛ مسئله‌ای که ممکن است برای بیمار نگران‌کننده باشد. اما واقعاً توده در کلیه نشانه چیست؟ آیا همیشه باید نگران سرطان باشیم یا ممکن است این توده‌ها خوش‌خیم و بی‌خطر باشند؟ در این مقاله از مجله دکتر عبدو قصد داریم به زبان ساده و علمی به بررسی انواع توده های کلیه، علائم، دلایل ایجاد، روش‌های تشخیص و گزینه‌های درمانی بپردازیم تا درک بهتری از این موضوع مهم پزشکی داشته باشیم.

توده کلیه چیست؟

توده کلیوی به رشد غیرطبیعی سلول‌ها یا تومور در کلیه گفته می‌شود که می‌تواند خوش‌خیم یا بدخیم باشد. توده‌های خوش‌خیم معمولاً رشد کندی دارند و خطرناک نیستند. یکی از نمونه‌های آن توده لیپوم در کلیه یا توده چربی در کلیه است که اغلب بی‌علامت و بی‌خطر است. در مقابل، توده‌های بدخیم سرطانی هستند، رشد سریعی دارند و ممکن است به بافت‌های دیگر گسترش پیدا کنند. تشخیص نوع توده نیاز به تصویربرداری و گاهی بیوپسی دارد.

👈بیش تر بخوانید: سرطان مثانه چیست؟

علت بروز توده کلیه چیست؟

عوامل متعددی در ایجاد توده های کلیوی نقش دارند، برخی از علت های رایج عبارتند از:

• کارسینوم سلول کلیه: این تومور شایع ترین نوع سرطان کلیه است و می تواند منجر به تشکیل توده در کلیه شود. معمولاً از سلول‌ های پوشاننده لوله  ‌های کوچک در کلیه ایجاد می ‌شود.
• آنژیومیولیپوم ها: تومورهای غیر سرطانی هستند که از رگ های خونی، سلول های ماهیچه صاف و سلول های چربی تشکیل شده اند و می توانند باعث تشکیل توده های کلیوی شوند و اغلب این توده ها با شرایط ژنتیکی مانند توبروس اسکلروزیس همراه هستند.
• کیست ها: کیسه های پر از مایع می توانند در کلیه ایجاد و منجر به تشکیل توده کلیه شوند. کیست های ساده معمولاً خوش خیم هستند و نیازی به درمان ندارند، اما کیست های پیچیده ممکن است نیاز به ارزیابی بیشتری داشته باشند.
• عفونت یا آبسه: گاهی اوقات، توده های کلیوی می توانند در نتیجه عفونت یا آبسه در کلیه ایجاد شوند.
• سایر علل نادر: تومور های سرطانی و غیر سرطانی کلیه به ندرت ممکن است در اثر شرایطی مانند انکوسیتوما، کارسینوم سلول انتقالی یا تومور ویلمز (سرطان کلیه دوران کودکی) ایجاد شوند.

👈بیش تر بخوانید: جراحی باز سنگ کلیه چگونه انجام می شود؟

روش های تشخیص توده کلیه

تشخیص توده های کلیوی اغلب با بررسی تاریخچه پزشکی، معاینه فیزیکی و تست های تشخیصی مختلف امکان پذیر است. این آزمایشات تشخیصی شامل موارد زیر هستند:

تست‌ های تصویربرداری

تکنیک ‌هایی مانند سونوگرافی، اسکن توموگرافی کامپیوتری CT  یا تصویربرداری تشدید مغناطیسیMRI  می‌ توانند تصاویر دقیقی از کلیه ‌ها ارائه کنند و به متخصصان اورولوژی اجازه می دهند تا وجود توده های کلیوی، اندازه و محل آن ها را شناسایی کنند.

بیوپسی برای تشخیص

در برخی موارد، بیوپسی و نمونه گیری از انواع تورم های کلیوی برای تجزیه و تحلیل بیشتر انجام می شود. این نمونه به تعیین خوش خیم یا سرطانی بودن توده کمک می کند.

آزمایش خون و ادرار

برای ارزیابی عملکرد کلیه و تشخیص ناهنجاری‌های مرتبط با توده‌های کلیوی، می‌توان از آزمایش خون استفاده کرد. همچنین، آزمایش ادرار اطلاعات ارزشمندی درباره وجود خون، عفونت یا سایر ناهنجاری‌ها ارائه می‌دهد.

آزمایش ژنتیکی

در موارد خاصی که فرد مشکوک به یک بیماری ژنتیکی خاص است، ممکن است آزمایش ژنتیک برای شناسایی هر گونه جهش ژنتیکی زمینه ای توصیه شود.

انواع روش های درمان توده کلیه

راه درمان توده کلیه به عواملی مانند اندازه، محل و ویژگی های توده و همچنین سلامت کلی فرد بستگی دارد. متخصص اورولوژی بعد از تشخیص قطعی توده از یکی از روش های زیر برای درمان آن استفاده می کند:

نظارت فعال

در برخی موارد، توده های کوچک کلیه که به عنوان خوش خیم و با رشد آهسته تشخیص داده می شوند، ممکن است از طریق آزمایش های تصویربرداری منظم بدون مداخله فوری به دقت تحت نظر قرار گیرند.

برداشتن توده با جراحی

در برخی موارد، برای درمان توده خوش خیم کلیه که باعث ایجاد علائم قابل توجه یا مشکلات عملکردی در کلیه می‌شود، جراحی نفرکتومی جزئی یا کامل توصیه می‌شود. در صورتی که توده کلیوی سرطانی باشد، انجام این جراحی برای جلوگیری از گسترش بیماری ضروری است.

روش های کم تهاجمی

برخی از تومورهای کلیه ممکن است با روش های کم تهاجمی مانند فرسایش با فرکانس رادیویی یا کرایو ابلیشن درمان شوند. این روش ها شامل از بین بردن سلول های غیر طبیعی با استفاده از گرما یا سرمای شدید است.

درمان هدفمند

برای افراد مبتلا به سرطان کلیه پیشرفته یا متاستاتیک، ممکن است داروهای درمان هدفمند تجویز شود. هدف این داروها هدف قرار دادن خاص سلول های سرطانی و مهار رشد آن هاست.

پرتودرمانی

در برخی موارد، پرتودرمانی ممکن است برای درمان توده های کلیوی که با جراحی قابل برداشتن نباشند یا به نواحی دیگر سرایت کرده باشند، استفاده می شود.

دلایل بروز سرطان کلیه

سرطان کلیه می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. از جمله عوامل ژنتیکی که می‌تواند مستعد شدن فرد برای ابتلا به این بیماری را افزایش دهد، تا عوامل محیطی و سبک زندگی که نقش مهمی در بروز آن ایفا می‌کنند.

سیگار کشیدن، اضافه وزن، داشتن فشار خون بالا و تماس با برخی مواد شیمیایی خطر ابتلا به سرطان کلیه را افزایش می‌دهند.همچنین، افرادی که سابقه خانوادگی این بیماری دارند یا به بیماری‌های خاص کلیه مبتلا هستند، بیشتر در معرض خطر قرار دارند.

آیا سرطان کلیه تهدیدی برای زندگی است؟

سرطان کلیه می‌تواند کشنده باشد، اما اگر در مراحل ابتدایی شناسایی و درمان شود، احتمال بهبودی و زنده ماندن بسیار بالاست. به طور کلی، پیش‌آگهی سرطان کلیه به عوامل مختلفی مانند نوع تومور، اندازه، شکل توده کلیه، محل آن، و سرعت رشد توده بستگی دارد. در صورتی که سرطان در مراحل اولیه تشخیص داده شود، گزینه‌های درمانی مانند جراحی و درمان‌های هدفمند می‌توانند تأثیر زیادی در افزایش طول عمر و کیفیت زندگی داشته باشند. اما در مراحل پیشرفته‌تر که بیماری به سایر اندام‌ها گسترش یافته باشد، پیش‌آگهی بدتر شده و درمان‌ها بیشتر برای کنترل بیماری و کاهش علائم انجام می‌شود.

👈بیش تر بخوانید: آیا می دانید اندازه سنگ کلیه چقدر است؟

جمع بندی

توده کلیه به رشد یا تومور غیرطبیعی در کلیه گفته می‌شود که می‌تواند خوش‌خیم یا بدخیم باشد. علل شایع توده‌های کلیوی شامل کارسینوم سلول کلیه، آنژیومیولیپوم، کیست‌ها، عفونت‌ها یا آبسه‌ها هستند.

تشخیص این توده‌ها معمولاً از طریق بررسی تاریخچه پزشکی، معاینه فیزیکی، آزمایش‌های تصویربرداری و گاهی بیوپسی توسط متخصص اورولوژی انجام می‌شود. بسته به ویژگی‌های توده، گزینه‌های درمانی می‌توانند متفاوت باشند و شامل نظارت فعال، عمل توده کلیه (جراحی)، روش‌های کم‌تهاجمی، درمان هدفمند یا پرتودرمانی باشد.

سوالات متداول

منبع: سایت دکتر صادق زاده